window of opportunity, de timing van hormoon substitutie ter preventie van Alzheimers Dementie
18/04/2018
Window of opportunity
Hiermee bedoelt men een tijdsperiode waar binnen het gunstig is om met een bepaalde behandeling te starten. Buiten die periode is de behandeling mogelijk niet gunstig.
In de WHI studie (2002) zag men al dat HRT (= hormoonsubstitutie) beginnen vele jaren na het begin van de menopauze ongunstig is en gepaard kan gaan met een verhoogd risico op cardio-vasculaire problemen zoals infarkten en beroertes. Uit latere studies is gebleken dat voor hart en vaatziekten de “window of opprtunity” rond het begin van de menopauze ligt. Dus vroeg beginnen heeft een gunstig effect op cardio-vasculaire risico’s.
Voor het risico op borstkanker zou men dan weer liever vijf jaar na het begin van de menopauze starten . Na een langere periode van zeer lage oestrogeen concentraties wordt het zelfde oestrogeen toxisch voor borstkanker cellen.
Recente studies op het gebied van dementie hebben ook interessante gegevens opgeleverd.
(Roberta Brinton Diaz, ISGE maart 2018, Firenze Italie)
Onze hersenen verbruiken voor het overgrote deel glucose als brandstof, als energie voorziening. Voor een klein deel halen de hersencellen energie uit ketonen. Oestrogeen speelt hier een belangrijke rol zowel bij vrouwen als bij mannen. Mannen krijgen hun oestrogeen door omzetting van testosteron. Als de vrouw in de menopauze komt is er een drastische vermindering van de oestrogeen concentratie in het bloed en dus ook ter hoogte van de hersenen. De hersenen komen in een soort “hongersnood” en beginnen andere brandstoffen aan te spreken zoals ketonen en bepaalde eiwitten die onder andere rond de dendrieten zitten (dit zijn de dunne zenuw vezeltjes die de zenuwcellen onderling met elkaar verbinden en die verantwoordelijk zijn voor de electrische geleiding tussen al die miljoenen hersen cellen) . de afbraakproducten van die “oneigenlijke” brandstoffen zijn toxisch voor de hersenen , ze stapelen op zoals bij Alzheimers dementie (AD).
Mannen van rond de vijftig hebben geen daling van het oestrogeen in hun hersenen, en dus ook geen shift van glucose verbruik naar ketonen en andere eiwitten als brandstof.
Dit zou een verklaring kunnen zijn voor het feit dat er meer vrouwen zijn met AD dan mannen, zelfs als men rekening houdt met de grotere levensverwachting van vrouwen ten opzichte van mannen. De oestrogeen concentratie bij mannen blijft constant omdat de testosteron concentraties bij mannen ongeveer constant blijft en van af rond de tachtig jaar pas slechts zeer traag vermindert.
Men heeft gezien dat bij vrouwen die oestrogeen gebruiken in de menopauze de mitochondriën in de hersenen glucose blijven gebruiken als brandstof.
De “window of opportunity” voor cognitie situeert zich dus in de overgang, in de perimenopauze, dus als de cyclus onregelmatig wordt en er soms al warmteopwellingen zijn.